Wątroba to największy narząd wewnętrzny człowieka, pełniący kluczowe funkcje metaboliczne, detoksykacyjne i magazynujące. Choroby wątroby, takie jak stłuszczenie, zapalenie czy marskość, rozwijają się często bezobjawowo, a ich skutki mogą być poważne – od przewlekłej niewydolności aż po potrzebę przeszczepu wątroby. Wczesna diagnostyka i odpowiednia dieta to klucz do zachowania jej sprawności.
Najczęstsze choroby wątroby
- Stłuszczenie wątroby – gromadzenie się tłuszczu w komórkach wątrobowych, często związane z nadwagą, cukrzycą i dietą bogatą w tłuszcze nasycone.
- Zapalenie wątroby – najczęściej wirusowe (hepatitis A, B, C), ale także autoimmunologiczne, toksyczne lub polekowe.
- Marskość wątroby – przewlekłe uszkodzenie wątroby prowadzące do jej włóknienia i niewydolności.
- Niewydolność wątroby – ostra lub przewlekła, uniemożliwiająca detoksykację organizmu i produkcję białek.
- Guzy wątroby – zarówno łagodne (np. gruczolak), jak i złośliwe (np. rak wątrobowokomórkowy).
Objawy uszkodzenia funkcji wątroby
- przewlekłe zmęczenie,
- utrata apetytu, nudności,
- ból lub dyskomfort w prawym podżebrzu,
- żółtaczka (zażółcenie skóry i oczu),
- ciemny mocz, jasny stolec,
- skłonność do siniaków,
- obrzęki kończyn,
- świąd skóry.
W przypadku marskości może rozwinąć się encefalopatia wątrobowa, wodobrzusze, krwawienia z przewodu pokarmowego.
Diagnostyka schorzeń wątrobowych
- badania laboratoryjne (ALT, AST, ALP, bilirubina, albumina, INR),
- badania obrazowe (USG wątroby, tomografia, rezonans),
- elastografia (ocena włóknienia),
- biopsja wątroby – w razie potrzeby,
- testy serologiczne (przy podejrzeniu wirusowego zapalenia wątroby),
- oznaczenie markerów autoimmunologicznych i nowotworowych.
Leczenie chorób wątroby
- W stłuszczeniu wątroby: zmiana stylu życia, redukcja masy ciała, aktywność fizyczna i dieta.
- Wirusowe zapalenia wątroby: leczenie przeciwwirusowe (np. interferony, inhibitory proteazy).
- Marskość: leczenie objawowe, w zaawansowanych przypadkach – przeszczep wątroby.
- Zatrucia: leki osłonowe, detoksykacja.
- Niewydolność wątroby: hospitalizacja, monitorowanie parametrów metabolicznych.
Dieta wspierająca wątrobę
- unikanie alkoholu i tłuszczów nasyconych,
- spożywanie warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych,
- ograniczenie cukru i soli,
- zwiększenie podaży błonnika,
- nawodnienie organizmu.
Niektóre zioła wspomagające pracę wątroby, jak ostropest plamisty czy karczoch, mogą wspierać jej regenerację – choć nie zastępują leczenia.
Naturalne metody ochrony i regeneracji wątroby
- unikanie alkoholu i leków hepatotoksycznych,
- zdrowa, zbilansowana dieta,
- aktywność fizyczna,
- szczepienia przeciwko HBV,
- zioła wspierające detoksykację (np. kurkuma, mniszek lekarski),
- sen i redukcja stresu.
Podwyższone enzymy wątrobowe lub stłuszczenie wątroby to sygnały, których nie warto ignorować. Skonsultuj się z gastroenterologiem w naszej przychodni.
Najczęściej zadawane pytania
Czy choroby wątroby są uleczalne?
Wiele łagodnych form (np. niealkoholowe stłuszczenie wątroby) można cofnąć poprzez zmianę stylu życia. Marskość i niewydolność wątroby są natomiast stanami nieodwracalnymi.
Jakie leki mogą uszkadzać wątrobę?
Paracetamol (w dużych dawkach), niektóre antybiotyki, statyny, leki przeciwgrzybicze i przeciwpadaczkowe.
Czy alkohol zawsze szkodzi wątrobie?
Regularne spożywanie nawet umiarkowanych ilości alkoholu może prowadzić do uszkodzenia wątroby, zwłaszcza przy chorobach metabolicznych.
Czy choroby wątroby są dziedziczne?
Niektóre tak – np. hemochromatoza, choroba Wilsona. Jednak najczęstsze formy wynikają ze stylu życia i czynników środowiskowych.
Bibliografia
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
- Mayo Clinic: Liver Disease Overview
- MP.pl: Wątroba i drogi żółciowe
- EASL Guidelines for Liver Disease Management